Heleen Alkemade

Ik ben Mevrouw Alkema en ik woonde in de Durbanstraat in Transvaal. Ik ben van 1932 en ik heb 24 jaar in Transvaal gewoond. Ik ben pas verhuisd. Nu woon ik in de Regentessewijk. Oorspronkelijk ben ik geboren in Transvaal in de Durbanstraat op nummer 19. Maar ik heb daar alleen maar drie jaar gewoond en toen zijn we verhuisd. De hele familie heeft nog 46 jaar met plezier in Moerwijk gewoond. We woonden daar in een heel huisje, beneden de woonkamer en de keuken, boven de slaapkamers. Het was geen groot huis hoor, maar het hoorde bij Patrimonium, de woningbouwvereniging die ook hier in Transvaal veel huizen had. Maar ja, ook de Goede Woning had daar huizen staan en de Algemene Woningbouw geloof ik. Ik heb in Moerwijk 46 jaar gewoond en toen ben ik terug gegaan naar Transvaal omdat daar een leuke twee kamer flat leeg stond in de Durbanstraat. Daar kwam een hele goede kennis van me wonen op 1 hoog en zodoende ben ik daar op twee hoog gaan wonen. Maar ja nu ging het dus niet meer. Ik kreeg toch wel moeite met de trappen het was echt wel een behoorlijke klim. En mijn oudere zussen die konden ook niet meer komen. Die konden niet meer goed de trappen op en neer, zodoende ben ik verhuisd. Nu ben ik toch maar blij dat ik hier (op het Regentesseplein) woon. Met de lift heb je geen last van trappen.

>In de nieuwe flat in Transvaal waar u 24 jaar gewoond heeft, wie waren door de jaren heen u buren?

Ja , 24 jaar geleden toen ik er kwam, woonden er vooral Nederlanders om me heen, gezinnetjes, met wat grotere kinderen. Nu de laatste jaren waren het allemaal Marokkaanse en Turkse mensen.

>Heeft u met elkaar contact gehad?

Ja, dat was echt leuk. Ik kreeg dus eerst contact met die schooljongetjes, dat waren mijn buurjongetjes. Nou ja, daar heb ik wellis wat op gemopperd, want dan liepen ze daar te voetballen en dat dreunde echt tegen die muren, dat wilden ze maar niet van me aannemen. Ze dachten, dat ik een beetje een zeurpotje was, natuurlijk. Toen heb ik wel wat staan te mopperen. De grotere jongen die was een jaar of 14 toen gingen die mensen verhuizen. Dat is maar net een half jaar geleden, het is nu al een vent van 22 jaar en zijn broer is 18 jaar. Ik had best wel goed contact met die jongens, we hebben wat leuke gesprekjes gehad. Ik vond toch wel die vader en moeder heel erg leuk. Zoals die mensen leefden dat deed me gewoon goed. Die vader was altijd zo leuk voor zijn gezin bezig. Ik denk, ja zo deden wij dat ook toen ik nog jong was.
Ja, ik heb er wel leuke buren aan gehad, ik heb geen moeite met die mensen gehad. Turkse mensen in het andere portiek vlak daarnaast die nodigden mij ook uit voor de koffie, omdat ik soms een praatje met het meisje maakte, die was toen een jaar van 12. Ik vind dat leuk, als je tegen de kinderen aardig bent dan krijg je zo maar ook wat contact met de ouders.

>24 jaar is een lange tijd, hoe is die wijk veranderd in die tijd? Hoe zag het in het begin er uit toen u er weer kwam wonen?

Ik stond er niet zo bij stil maar eigenlijk werd het toch op den duur een beetje onveilig. Mijn broers die zaten er ook achter; mens ga verhuizen, we hebben soms gewoon geen gerust gevoel, we vinden het toch niet leuk als je hier blijft wonen.

>Hoe merkte u dat?

Ik merkte het wel. Ik kreeg bijvoorbeeld te horen van een buurvrouw, een Hollandse vrouw, die op het andere portiek woonde, dat haar man hier werd vermoord. Maar het is al weer een jaar of 20 terug dat ze dat vertelde, ik heb haar man nooit gekend. Ik kon het toen niet geloven. Het is gewoon gebeurd door ruzie. Ruzie van haar zoon met een jongen uit zijn klas. En toen kwam de vader van die andere jongen aan de deur van de buren en hij schijnt die man gewoon doodgeschoten te hebben.
Ik kon het ook merken aan de buren om me heen. Als die mensen niet even normaal een gesprekje met mij wilden maken dan dacht ik, nou daar is met jou vast wel iets niet in orde. En dan kwam het ook welles uit hoor dat die mensen niet eerlijk leefden en dat is niet leuk. Dat vind ik niet zo prettig.

>Heeft u ook een heel bijzondere herinnering aan die tijd in Transvaal? Is er iets wat heel mooi was waar u graag aan terug denkt?

Nou, wat ik net al vertelde met het Marokkaanse gezin, dat vind ik leuke dingen. Dat vind ik fijn om nog eens aan terug te denken. Mijn oude buurvrouw ja, die vertelde leuke verhalen. Ze vertelde dat die mensen van de overkant, de Marokkaanse vrouw, die kwam geregeld haar wel eens een pannetje met soep brengen. Nou, dat zijn toch leuke dingen? Want ze kreeg het soms welles ook wat moeilijk. Maar ik heb het ook gemerkt van buurtjes onderling. Twee Hollandse mensen; een jongere Hollandse vrouw, die dan ook aan de oude dame aan de overkant even wat soep ging brengen een keer in de week of zo, ja dat deed me ook goed toen ik dat hoorde. Ik werkte toen nog, ik kon aan zulke dingen eigenlijk niet zo denken, als je ’s avonds thuis kwam had je wel weer je eigen beslommeringen en bezigheden.

>Is er ook een speciale plek die u kan herinneren in Transvaal die bijzonder voor u was?

Ja, dat inloophuis in de Paardenberg (buurt-en kerkhuis). Daar heb ik toch wel leuke dingen beleefd, soms wat moeilijke en verdrietige dingen, maar over het algemeen hadden we het leuk met elkaar. Dat zijn toch goede dingen dat we dat zo hebben opgezet.

>U was erbij toen het opgezet werd?

Ja, ik ben bij de eerste vergadering geweest. Maar toen zag ik het eigenlijk nog niet zo zitten als iets noodzakelijks. Ik dacht zo van, laat het maar even waaien…
Maar later ben ik dus wel, zo’n een jaar of drie daarna, als vrijwilligster daar begonnen te werken. Het inloophuis bestaat nu al 10 jaar.

>Wat weet u over de plannen die er nu zijn voor Transvaal?

Ze willen er nog meer een cultureel centrum van maken, daar in dat inloophuis, dat moet verbouwd worden. En het wordt ook al geregeld gebruikt als ruimte voor de vrijdagavond gebedsdiensten, nee, noemen ze dat niet, gebed…- , alleen vrijdag avondgebed van de Marokkaanse en in ieder geval de moslimmensen. Dat wordt al jaren zo gebruikt en het is de opzet dat dit ook zo blijft.

>Die verbouwing van de kerk dat is natuurlijk onderdeel van een groot plan wat er nu gemaakt is voor de wijk Transvaal. Kunt u daar iets over vertellen wat u daarvan weet?

Helemaal dat van de huizen? Dat ze zo verbouwd worden? Of in ieder geval dat de huizen plat gaan en dan weer de nieuwbouw komt? Ieder keer denk ik, kijk het nog eens goed na, want je hebt wel een Transvaalkrantje en in de Kempstraat was er een huis waar je binnen kon lopen om informatie te halen, daar stond een maquette, dat heet toch maquette? Ja, daar had ik toch meer op willen letten. Maar goed ik vind wel dat in de Langnekstraat b.v. daar kan je het al een beetje zien toen de Fischerstraat tegen de vlakte is gegaan, die nieuwbouw daar lijkt al weer leuk te worden. Ik begrijp dat de onderkant geloof ik pakhuizen- , nee pakhuizen niet, - eerder misschien winkels worden, maar in ieder geval lijkt het me dat de benedenverdiepingen geen huizen zijn. En dan heb je nog een en twee hoog, - nou daar zit al behoorlijk wat schot in. Ik dacht dat er nu al weer mensen in getrokken zijn in die nieuwe huizen. Ik heb er nu een paar weken niet meer zo goed op gelet. Ik vind toch wel dat de mensen best wel goed bezig zijn om het mooi en leefbaar te houden maken in de wijk.

>Was het ook nodig volgens u?

Ja, ik geloof van wel, als je in die oude huizen woont, vind ik, dat is niet zo goed voor een mens dan wordt je ook een beetje een onverschillig type. Je huis is rommelig en een beetje kapot zeg maar, zo ga je dan ook helemaal leven; onverschillig eigenlijk en dat kon je toch ook een beetje merken.

>Het is natuurlijk de taak van de wooncorporaties om de huizen in stand te houden, dus als zij die huizen laten verrommelen?

Als we eens goed gaan rekenen, op de gevel daar staat 1923 de huizen zijn dus al 80 jaar, de alleroudste komen op 90 jaar, ik heb er niet zo’n verstand van maar normaal moet een huis toch een beetje zo’n 100 jaar oud kunnen worden. Maar goed 90 jaar is ook al bijna 100 jaar. Op den duur maken ze er niet zo veel werk meer van, denk ik. Al hoewel in de Fischerstraat die huizen waren wel nog gerenoveerd misschien 10 jaar terug, net zo als die op de De la Reyweg die nu ook tegen de vlakte moeten. Die zijn misschien ook 12 of 14 jaar geleden gerenoveerd. Dan zou je zeggen, dat is toch eigenlijk weggegooid geld? Nu gaan ze het toch nog afbreken, maar ja, nadat we het erover gehad hebben dan is dat toch wel goed geweest, want anders hadden die mensen ook meer het gevoel, och ik leef toch maar in een krotje het kan me allemaal niet zo veel schelen. Dat idee krijg ik van de mensen die daar woonden niet. Die waren toch echt nog een beetje meer met zorg voor hun huis. Ik vindt dat dat ook wel mag, je betaalt tenslotte toch je huur, dan heb je toch het gevoel als of het jou eigen huis is, vindt ik en dan wil je er toch ook met zorg mee omgaan en het een beetje netjes houden.

>Wat denkt u is de reden om de huizen af te breken?

Toch wel door de ouderdom denk ik, maar ja de nieuwbouw is soms ook niet eens zo heel veel beter. - Zo blijft er wel werk aan de winkel, misschien moeten ze over de honderd jaar al weer de nieuwbouw afbreken? (lacht)

>Zijn er heel veel vrienden of kennissen van u weggetrokken door de afbraak in de wijk?

Nee, toch eigenlijk niet zo, die waren zo’n beetje al vertrokken. Er zijn dus nu wel nog vrienden, dus dames van het inloophuis, vrijwilligsters, die blijven daar nog wonen. Die wonen b.v. in de Kempstraat dat is ook helemaal zo nieuw niet meer, of in een van de zijstraten, in de Vaalrivierstraat of zo, maar ja, dat zal ook met de tijd wel afgebroken worden.

>Over tien jaar zal het een hele andere wijk zijn

Dat denk ik ook wel.

>Zou u dan nog een keer graag terug willen?

(Lacht) als dat zou kunnen… nee ik geloof niet dat ik perse naar de wijk terug zou willen om daar weer te gaan wonen, dat geloof ik niet. Toen ik net pas verhuist was heb ik wel een weekje gehad dat ik dacht, goh ik heb wel dom gedaan, de tweede week ook nog wel eens, de derde week nog een beetje een keer. Maar nu ik hier gewend ben wil ik toch eigenlijk niet meer terug. Trouwens ik heb een vreselijke hekel aan verhuizen, afschuwelijk is dat, al die rommeltjes inpakkeen en het is ook goed duur..

>Waarom heeft u gedacht dat u dom geweest bent?

Nou omdat ik toch wel een beetje gebakken zat. Ik voelde me daar toch wel thuis, dat wel. Mede door de buren, je had een beetje dezelfde inslag, de meeste buren gelukkig toch, daar waren we echt leuk bezig, ik vond het zeker heus geen onaangename wijk. Maar misschien dat ik mezelf op ten duur toch ook een beetje onveilig voelde. Maar ja, ik denk dat heb je toch in heel de stad. ’S avonds ben je, als je ouder bent toch wat kwetsbaarder, dat je denkt laat toch maar wat voorzichtiger leven, je bent niet meer zo sterk, je kan niemand een oplawaai geven als die aan je tas trekt. Alhoewel sommige oude dametjes zich nog behoorlijk kunnen weren. Een paar maanden terug hoorde ik dat een oud vrouwtje het echt won van die aanvaller, (lacht) Maar dat heb je dus ook in alle wijken, dat kan je overal overkomen dit zulk dingen.

>U heeft gezegd u bent geboren in Transvaal, kunt u zich die tijd nog herinneren?

Nee, nee wel de verhalen van mijn moeder die vertelde altijd heel veel, hoe het toen was. Daar was b.v. een waterstokerij in de Durbanstraat van de familie Koetsier. Daar zitten we nu soms ook nog als broers en zussen over te praten; weet je nog, hoe het er toen nog was, al die winkeltjes op de hoeken van de straat….
Daar had je echt je wijkwinkeltjes dat vond ik wel leuk hoor, en nu zijn het eigenlijk allemaal Turkse winkeltjes. Dat kan ook wel gezellig zijn, maar goed, toch heb je artikelen waarvan ik denk, nou ja dat heb ik niet zo nodig. Bijvoorbeeld op de De la Reyweg zit een groentemannetje, Turkse man, die heeft dan wellis bloemkool in zijn winkel, maar iets van sla of andijvie dat heeft die meestal niet. Misschien nog komkommer of zo maar dan heeft die meestal die Turks achtige komkommers. Dat was wel een beetje moeilijk voor mij dan moest je altijd helemaal naar de Dierenselaan naar de Albert Heijn voor je Hollandse groeten.