Verslag
Bijeenkomst Mobiel Projectbureau OpTrek in het kader van Hotel
Transvaal
Datum: Zaterdag 24 juni 2006
Locatie: Turks restaurant TADIM, Transvaal, Den Haag
In opdracht van mobiel projectbureau OpTrek uit Transvaal, Den
Haag, heeft het architectenbureau RAL2005 een concept bedacht
waarbij een structurele methode wordt aangereikt om stedelijke
ontwikkelingsgebieden tijdens hun transformatiefase op bijzondere
wijze te herwaarderen: Hotel Transvaal.
Hotel Transvaal, * - ***** Hotel van de Tussentijd (2006) biedt
door zijn uniek concept kansen om één van de negatieve
gevolgen van de herstructureringsfase, het overschot aan ongebruikte
ruimte, als potentie van de wijk te benutten. De grootschalige
sloop en nieuwbouw in Transvaal, de herstructurering duurt hier
tot 2014, leiden tot leegstaande panden, braakliggende terreinen
en een snel veranderende sociale structuur door wegtrekkende
en nieuwe bewoners. In plaats van deze periode en de ontstane
tussenruimtes af te schrijven ontwierp RAL2005 Hotel Transvaal
een methode om dit soort gebieden te herwaarderen. Hotel Transvaal
gebruikt juist deze tussenruimtes die ontstaan door de veranderingen
in de wijk. In slooppanden, nog niet verkochte nieuwbouwwoningen,
op braakliggende terreinen en in ongebruikte ruimtes bij bewoners
thuis worden op bijzondere wijze door kunstenaars en winkeliers
uit de buurt 1-5 sterren hotelkamers ingericht. Het aanbod van
kamers is zeer gevarieerd in prijs, luxe en aankleding, zodat
er voor ieder, zakenlieden, daklozen, studenten en toeristen,
een plek is.
Hotel Transvaal maakt gebruik van bestaande voorzieningen uit
de wijk zoals horeca, winkels, de grootse markt van Europa maar
ook van de Turkse kapper op de hoek. De bestaande infrastructuur
van de wijk wordt opgenomen in het hotel waardoor Hotel Transvaal
het grootste hotel van de wereld is. De wijk wordt Hotel.
Met Hotel Transvaal leggen de initiatiefnemers een visie neer
voor lokaal en landelijk herstructureringsbeleid. Overal in Nederland
gaan wijken op de schop. Daarmee verdwijnt wellicht de verpaupering,
maar ook de geschiedenis van de plek. Hotel Transvaal vult het
vacuüm in de tussenfase, waardeert deze op, zoekt aanknopingspunten
om het verleden met de toekomst te verbinden en laat zien dat
gebieden in transformatie wel degelijk potentie hebben. Hotel
Transvaal is een duurzame, flexibele methode om ruimtes die ontstaan
door herstructureringsprocessen te benutten en te herwaarderen.
Mobiel projectbureau OpTrek en RAL2005 nodigden op 24 juni 2006
een twintigtal mensen uit de politiek, buurt, toerisme, wetenschap
en cultuurwereld uit om als gasten te komen logeren in Hotel
Transvaal en te debatteren over de potentie en mogelijkheden
voor een continuering van Hotel Transvaal in de toekomst.
Op 25 juni werd het Hotel door wethouder Marnix Norder, Geert
ten Hertog van woningcorporatie Staedion en Sabrina Lindemann
van OpTrek feestelijke geopend en was voor 1 dag voor publiek
te bezichtigen.
Deelnemers debat:
Minouche Abbe, manager Team Transvaal Schoon, Heel en Veilig,
gemeente Den Haag
Laura Beekenkamp, kunstenaarsorganisatie OpTrek
Marieke Bolle, gemeenteraadslid PvdA Den-Haag
Atalay Celenk, Stichting Buurtdebatten Transvaal
Huub Donken, STEK, stad en kerk
Willem Giezeman, R4R, Residents for Regeneration
Liesbeth Groeneveld, Vestia Zuidoost
Maarten Hajer, politicoloog, Universiteit van Amsterdam
Geert ten Hertog, ontwikkelingsmanager vastgoed woningbouwcorporatie
Staedion
Jan Konings, RAL2005
Sabrina Lindemann, kunstenaarsorganisatie OpTrek
Annemiek Linguard, City Mondial
Luc Meuwese, voorpost ambtenaar, Gemeente Den Haag OCW
Ati Mol, trajectadviseur Kunst en Cultuur / Natuur en Milieu,
Fonds 1818
Marnix Norder, wethouder Ruimtelijke Ordening, Stedelijke Ontwikkeling
en Wonen Den-Haag
Arnold Reijndorp, stadssocioloog, Universiteit van Amsterdam
Arno van Roosmalen, directeur Stroom Den Haag
Koos Stolk, wijkagent Transvaal
Siebe Thissen, CBK Rotterdam
Els Westerhuis, Directeur Transvaal College
Gespreksleiding: Lucas Verweij, directeur Academie voor Bouwkunst
Rotterdam
Verslaglegging: Joost Zonneveld
Introductie
Jan Konings licht het idee achter Hotel Transvaal toe. Hotel
Transvaal is het eerste en enige hotel in de wijk, en heeft nu
zeven kamers op verschillende plekken, waarvan twee kamers zijn
ingericht door kunstenaars, een door Ramon Lachmansingh van de
Hindoestaanse winkel Bharatkings van de Paul Krugerlaan, een
kamer ligt in het Marokkaanse Ouderentehuis, Dar Es Salaam en
twee in de modelwoning van Vestia Zuidoost. Het hotel heeft uiteenlopende
prijsklassen en dus verschillende sterren (van 1 tot 5).
Het hotel kan plaats bieden aan toeristen, maar bijvoorbeeld
ook een tijdelijke slaapplaats bieden aan gasten van migranten
die voor een bruiloft enkele dagen op bezoek zijn.
Hotel Transvaal kan in een behoefte voorzien en tegelijkertijd
een middel zijn tegen de leegstand in sloopwoningen en niet verkochte
nieuwbouw. Omdat de transformatie van Transvaal nog jaren gaat
duren en 3000 woningen vervangen worden door 1600 nieuwe, zullen
voldoende tijdelijke hotelkamers voor handen zijn.
RAL 2005 is door OpTrek uitgenodigd om een project in Transvaal
te realiseren; zij ontwierpen het concept voor Hotel Transvaal.
Het hotel begint dan ook vanuit de kunst, maar de grote vraag
tijdens het debat (dat gecombineerd wordt met een maaltijd in
het Turkse restaurant TADIM in TRansvaal) is of andere partijen
het hotel door willen zetten en hoe dat dan zou moeten. De deelnemers
werd gevraagd kleur te bekennen en duidelijk te maken wat ze
voor het hotel kunnen betekenen.
Imago
Er was nog niet eerder een hotel in Transvaal omdat investeerders
bang zijn voor het negatieve imago van de wijk. De publiciteit
die Hotel Transvaal nu krijgt laat zien dat het idee aanspreekt,
alhoewel sommigen het jammer vinden dat toch steeds weer de
nadruk op de verpauperde wijk wordt gelegd. Hotel Transvaal
kan kans van slagen hebben als de wijk erbij betrokken wordt.
Wethouder Norder vindt dat de inzet kwaliteit moet zijn, die
de wijk ontstijgt. Hotel Transvaal kan de wijk als interessante
stadswijk neerzetten en zelfs een merk worden. Volgens Van Roosmalen
is dat zelfs het belangrijkste aspect: Hotel Transvaal als icoon.
Om zijn argument kracht bij te zetten noemt hij Hotel California,
het bekendste hotel ter wereld dat echter niet bestaat.
Reijndorp vindt het interessant dat vreemdelingen een wijk binnengehaald
worden die welkom geheten worden. Het zorgt voor vluchtigheid
en passanten in een wijk. Hij ziet wel wat in het mee laten functioneren
van de wijkvoorzieningen in het hotel. Het hotel komt de levendigheid
in de wijk ten goede.
Hotel Transvaal als kans voor de wijk
Tijdens het debat komen de volgende varianten voor het hotel
naar voren.
Hotel als kunstwerk
Van Roosmalen vindt dat het hotel vooral als kunstwerk gezien
moet worden. Het gaat om het veranderen van de blik over wat
Transvaal is. Reijndorp reageert daarop met de vraag ‘hoe
lang een kunstwerk mag duren’. Een eenmalig item op het
NOS journaal is volgens hem een beetje kort voor een perspectiefverschuiving.
De meeste aanwezigen vinden dat Hotel Transvaal wel potentie
heeft om verder ontwikkeld te worden. Daarvoor zijn de volgende
varianten genoemd:
Dagelijks geopend hotel
Het hotel krijgt een organisatie of de organisatie wordt bij
bestaande bedrijven in de wijk ondergebracht. Een variant hierop
is het adopteren van een hotelkamer door de buren, als een
soort Bed&Breakfast waardoor bovendien contact ontstaat
tussen bezoeker en bewoners van Transvaal.
Tijdelijke opening
Hajer vraagt zich af hoe echt het hotel moet zijn. De transitie
van de wijk is al een moeilijk proces. Hij ziet meer in een
tijdelijke opening van het hotel, bijvoorbeeld tijdens de eerste
week van het nieuwe studiejaar om studenten een plek in de
stad te geven.
Giezeman ziet ook meer in programmering van het hotel rond specifieke
gebeurtenissen en festivals in de stad. Dat biedt goede mogelijkheden
om specifieke doelgroepen te bereiken.
Een ‘echt’ en
een low profile hotel
Ten Hertog ziet kansen voor een combinatie van een ‘echt’ hotel
en Hotel Transvaal. Een echt hotel (bijvoorbeeld zoals Hotel
Bazar in Rotterdam, allochtoon en commercieel) zou ook de organisatie
van Hotel Transvaal op zich kunnen nemen, maar dat laatste ziet
hij vooral als een middel om iets tegen de leegstand te doen.
Hij ziet geen rol als uitbater van het hotel weggelegd voor de
woningcorporaties.
Onderneming Hotel Transvaal
De meeste aanwezigen voelden voor het ontwikkelen van kunstwerk
Hotel Transvaal naar een onderneming/stichting Hotel Transvaal.
Het biedt volgens hun potentie om de wijk op een andere wijze
te laten functioneren en het stigma kwijt te raken. Als voor
die optie gekozen wordt moet wel een aantal zaken geregeld
worden.
Ondernemer(s).
Verschillende partijen, waaronder de gemeente hebben beloofd
Hotel Transvaal
onder de aandacht te brengen van
mogelijk geïnteresseerde ondernemers en andere relevante
partijen.
Kamers. Daarover moeten afspraken gemaakt worden met de woningcorporaties.
Businessplan. Bolle wijst op de marketing van het ‘cult
hotel’, zoals ze het noemt. Ze denkt dat studenten van
de opleiding Toerisme aan de Hogeschool een businessplan kunnen
schrijven. Dat is nodig om ‘de markt te zoeken die bij
Hotel Transvaal past’. De deelnemers zijn overtuigd van
het feit dat er een markt moet zijn voor mensen die het leuk
vinden om een paar nachten in een slooppand te slapen. Mol merkt
echter op dat de marketing door de beste mensen gedaan moet worden
en niet door studenten die slecht begeleid worden.
Netwerkbenadering. Celenk zou graag nu al in de discussie meer
bewoners en buurtorganisaties bij Hotel Transvaal willen betrekken.
Lindemann geeft aan dat bewust gekozen is om eerst met stakeholders
te praten en dan de bewoners aan de beurt te laten komen. Het
is dus wel uitdrukkelijk de bedoeling om de wijk in het initiatief
te betrekken.
Logistiek. Hotel Transvaal is logistiek gezien zo’n beetje
het grootste ter wereld en zal ook voortdurend veranderen, dat
vraagt om een goede organisatie. De logistiek is nog niet geregeld,
dat is iets voor mensen die het project verder moeten helpen,
de kunstenaars zijn geen ondernemers met verstand van horeca.
Zij hebben het idee geleverd en de eerste stap gezet om de partijen
bij elkaar te zetten die het idee uiteindelijk “handen
en voeten” kunnen geven.
De vraag is wie de logistiek moet regelen; het ophalen van de
sleutel, het afrekenen van de kamer, het ontbijt, de was, een
plek voor het ontbijt etc. Konings: de gast komt naar een centrale
plek in de wijk, dat is nu de sigarenboer, krijgt daar de sleutel
en een kaart waar de locaties van de kamers op staan, net als
handige voorzieningen in de wijk. Er zou een organisatie kunnen
zijn in de wijk die de receptiefunctie op zich neemt. Scholen
en werkgelegenheidsprojecten kunnen betrokken worden.
Snelheid. Het idee moet snel een vervolg krijgen anders is het
momentum weg. Het zou na de zomer eigenlijk al moeten draaien.
Wethouder Norder wil helpen om de juiste mensen te bereiken.
Mol benadrukt dat anderen met de juiste expertise het idee over
moeten nemen en dat OpTrek niet met het vervolg opgezadeld moet
worden.
Inhoud. Afhankelijk van de gekozen variant zal inhoudelijk geschaafd
worden aan het idee.
Tijdens het debat werden ook suggesties gegeven. Zo werd opgemerkt
dat het hotel een foyer zou moeten hebben, omdat mensen elkaar
daar kunnen ontmoeten.
Het idee van Donken om ook ex-gedetineerden en ex-verslaafden
in het hotel een plek te geven, haalde het uiteindelijk niet.
Het hotel moet niet verward worden met begeleid wonen, was de
heersende opinie.
Commitment
Het debat stond in het teken van commitment aan de verdere ontwikkeling
van Hotel Transvaal. Wethouder Norder vindt het hotel van belang
voor de levendigheid in de wijk. Wel gelooft hij meer in tijdelijkheid
dan in een structureel bedrijf, maar is bereid om het hotel
1,5 a 2 jaar financieel te steunen. Ten Hertog is bereid te
praten over het ter beschikking stellen van panden voor het
hotel. Voorpostambtenaar Meuwese en de leiding van Wijkbeheer,
mevrouw Abee, willen meepraten over hoe het project verder
gebracht kan worden en bezien of zij vanuit hun sector ook
geld ter beschikking kunnen stellen.
Afgesproken wordt dat de volgende mensen binnen een week bijeenkomen
om vervolgafspraken te maken:
Atalay Celenk, Koos Stolk, Minouche Abbe, Annemiek Linguard,
Els Westerhuis, Geert ten Hertog, Marieke Bolle, Arno van Roosmalen
en de initiatiefnemers van Hotel Transvaal.
24 juni 2006
|