‘Wij willen laten zien dat verval ook z’n positieve kanten heeft’

door Roos van Put

Vanuit een interesse voor transformatieprocessen heeft beeldend kunst naar Leontine Lieffering de projectorganisatie 'Op Trek' opgericht. Samen met Sabrina Lindeman, Annechien Meier en Marjan Schoenmakers wil zij gedurende drie jaar vanuit de wijk Transvaal het hele proces van sloop en nieuwbouw volgen. "Wij doen dit omdat wij allemaal te maken hebben gehad met wonen en/of werken in gebieden waar wordt gesloopt", vertelt Leontine Lieffering."We zijn geïnteresseerd in alle facetten van die veranderingen; variërend van feitelijke wijzigingen zoals hoe een pand wordt gesloopt, hoe een huis er uitziet als het binnenste buiten wordt gekeerd tot wat voor dromen bewoners meenemen naar een nieuwe plek. Wij nodigen kunstenaars uit om in Transvaal een kunstproject te ontwikkelen en uit te voeren met als onderwerp het transformatieproces. Buurtbewoners en andere belangstellenden zijn ons publiek. We kozen voor Transvaal omdat in deze wijk nu het proces van sloop en nieuwbouw begint."

'Op Trek' houdt kantoor in een huis in de Scheeperstraat te Transvaal. Tijdens het bezoek is er alleen een straalkacheltje om de ruimte, waarschijnlijk een voormalige huiskamer, te verwarmen. Het geheel ziet er nogal uitgewoond en desolaat uit. "Het pand is voorzien van gas, water en licht. Nu is de gaskachel nog niet aangesloten, maar dat gaat wel snel gebeuren. Leontine Lieffering vertelt dat veranderingen in een wijk niet alleen in het klein, binnen families, maar ook in een grotere context verstrekkende invloed hebben. Het aanzien van een wijk verandert, mensen komen en gaan, bewoners die er al veertig jaar verblijven, raken de vertrouwdheid met de buurt kwijt. "Aan die continue beweging van verandering willen wij als kunstenaarscollectief aandacht geven. We willen hiertoe verschillende kunstenaars uitnodigen die ieder op een eigen wijze die veranderingen een gezicht geven. We doelen op kunstenaars die zich in hun werk richten op dergelijke sociale of ruimtelijke veranderingsprocessen of er een grote affiniteit mee hebben." De eerste kunstenaar die is uitgenodigd is de japanse Tadashi Kawamata. Hij heeft het pand waar 'Op Trek' kantoor houdt, voorzien van een ruimtelijke ingreep. Met aan elkaar gespijkerde planken heeft hij een soort route in het huis gemaakt. Het geheel is niet constructief van aard, maar geeft een richting aan.

Bij het bekijken, of beter gezegd bij het ervaren van de ruimte door deze ingreep, moet je zo af en toe uitkijken dat je je hoofd niet aan het kunstwerk stoot. "We hebben hem gevraagd ons pand een herkenbaar gezicht te geven. Van de brandweer mochten we aan de buitenzijde niets doen vanwege brandgevaar, daarom is er nu aan de buitenzijde niets meer te zien van het kunstwerk. Voor de - buurtbewoners hebben we onlangs een open huis georganiseerd. Tevens hebben we onszelf bij hen geïntroduceerd door middel van een brief die we om een houten plankje hadden gevouwen. Men reageerde zeer positief op ons idee om met kunst, nieuwbouw en afbraak iets in de buurt te doen. Tijdens het open huis hebben we met heel veel bewoners gesproken en velen ondersteunden ons initiatief van harte."

Haagse Courant (20 november 2002)