Provincie moet zaak ‘probleem-Bulgaren’ aanpakken

De provincie moet actiever het voortouw nemen bij het helpen oplossen van provinciale problemen. Bijvoorbeeld de overlast door illegale Bulgaren. Door het organiseren van een gezamenlijke aanpak door al betrokken partijen en door de partijen die nog niet betrokken zijn te vragen mee te doen kan de provincie een belangrijke rol krijgen bij het oplossen van problemen.

door Robbert Baruch

Er zijn problemen die blijven voortbestaan omdat gemeente, rijk noch provincie de bevoegdheid lijken te hebben de zaak integraal aan te pakken. Een voorbeeld is het probleem van de Bulgaars; en andere illegale seizoensarbeiders. Hoeveel het er zijn weet niemand. Ze staan nergens geregistreerd. Geschat wordt dat het er duizenden zijn. Veelal zijn ze ingehuurd door louche loonbedrijven, die ze een habbekrats betalen en huisvesten in panden waar ze met velen op één kamer slapen, en vaak maar een halve dag 'recht hebben' op een bed. Omdat ze geen werkgarantie hebben, zijn er ook die zonder geld maar wat rondhangen. De gemeente Den Haag heeft veel last van de criminele infrastructuur die hiermee is verbonden; het regelen van overeenkomsten, het verzorgen van sofi-nummers, illegale huisvesting, zwart werk, en het aanzetten tot prostitutie. Ze wil de uitbuiting van deze illegalen graag aanpakken, maar mist de middelen dat integraal te doen. De enige mogelijkheid is het aanpakken van de huisvesting en illegalen oppakken en het land uitzetten.

Dit lost echter niet veel op. De vraag van tuinders om seizoensarbeid is groot en de koppelbazen halen de uitgezette Bulgaren zo weer terug en huisvesten ze elders. Sinds het invoeren van de koppelingswet is het aantal loonbedrijven gigantisch gegroeid; iedereen kan zich als loonbedrijf inschrijven. Veel tuinders zijn, door in zee te gaan met malafide loonbedrijven, in grote problemen gekomen. Deze malafide bedrijven hebben geen premies of belastingen afgedragen en zijn opgeheven, onbereikbaar of failliet. De belastingdienst probeert op grond van de wet Ketenaansprakelijkheid de premies en belastingen te verhalen op de bedrijven die deze loonbedrijven hebben ingehuurd.

Boerenorganisatie LTO is daarom overgegaan tot het certificeren van loonbedrijven. Bedrijven die zich willen laten certificeren moeten inzicht geven in hun boekhouding en naleving van verschillende wetten. Daarnaast is LTO samen met het CWI een project gestart waarbij zij bedrijven assisteren bij het werven en selecteren van seizoensarbeiders en afspraken maken met gecertificeerde loonbedrijven en uitzendbureaus. Dit project is zeer succesvol. In 2002 werden al 6000 vacatures vervuld; voor dit jaar worden ongeveer 10.000 aanmeldingen verwacht.

In de provincie Zuid-Holland blijft het aantal aanmeldingen echter achter. Eén van de oorzaken is het gebrek aan onderkomens voor seizoensarbeiders; in de directe omgeving van de tuinbouwbedrijven is te weinig huisvesting, zodat net succes van deze aanpak wellicht niet verzilverd kan worden.
De formele rol van de provincie, zowel in ondersteuning als in wetgeving, is bij de aanpak van probleem Bulgaren beperkt. Dit betekent echter niet dat ze achterwege moet blijven. De provincie heeft een duidelijke signalerende functie, en de ingang bij andere overheden en instellingen om ervoor te zorgen dat die er wat mee doen. Bovendien heeft de provincie de mogelijkheid om samenwerking tussen verschillende partijen te organiseren. Dit gebeurt vaak al bij de integrale aanpak van probleembedrijven.
Er werd al eerder opgeroepen tot een intensievere samenwerking, maar bij gebrek aan coördinatie, en gezien de noodzaak, zou de provincie Zuid-Holland hier het voortouw in moeten nemen. Het is immers een provinciaal probleem, en het gevolg van de Zuid-Hollandse situatie, waar de specifieke eigen problemen van het tuinbouwgebied die van het vlakbij liggende grootstedelijk gebied versterken. Door een samenwerking van gemeenten,arbeidsinspectie en de SIOD (de opsporingsdienst van het ministerie van SZW), en andere betrokken partijen te organiseren kan de provincie een leidende rol spelen bij het een integrale aanpak. De provincie levert zo een bijdrage aan het maatschappelijk verantwoord ondernemen van deze bedrijven. Door partijen op één lijn te krijgen kan de provincie laten zien dat ze ook daar waar ze geen formele rol heeft, het verschil kan betekenen voor haar inwoners. Dit laat zowel die de bonafide tuinders die in zee willen gaan met dito loonbedrijven als inwoners van de grote steden als Den Haag zien dat de verkiezingen van vandaag er toe doen.

Robbert Baruch is Haags kandidaat-Statenlid voor de PvdA en auteur van de Provinciale Veiligheidsnota van die partij.

Haagse Courant 11.3.2003