Banken
werken mee aan gettovorming
Als banken aan mensen weigeren hypotheken te verstrekken omdat
zij geen fiducie hebben in de wijk waar mensen wonen, werken
ze er aan mee dat die wijk in een negatieve spiraal terecht komt.
Zoiets kwam eerder voor in Amsterdam en Rotterdam, maar nu heeft
Den Haag ook met het probleem te maken.
door
Anne Mulder / MerdanYagmur
Als
financiële instellingen voor bepaalde buurten geen
of onder minder gunstige voorwaarden hypotheken verstrekken,
is er sprake van redlining. Het begrip 'redlining' heeft zijn
oorsprong in Boston waar in de jaren dertig stadskaarten werden
ontdekt waarop met rood was aangeven welke wijken uitgesloten
waren van de mogelijkheid een hypotheek af te sluiten. Deze uitsluiting
vindt plaats als financiële instellingen er geen vertrouwen
in hebben dat mensen in bepaalde wijken hun hypotheek afbetalen.
Zij vermoeden dat de vastgoedprijzen daar zullen gaan dalen.
De financiële instellingen achten het risico dat de koper
zijn huis slechts voor een lagere prijs weer kan doorverkopen
en daardoor de hypotheek niet kan aflossen, te groot. Dit risico
wordt nog groter tijdens een economische recessie waarin de huizenprijzen
dalen. Wijken waar zich dit verschijnsel voordoet, raken in een
negatieve spiraal. Het verval van een buurt en dalende prijzen
zijn aanleiding voor het apart zetten van een buurt waardoor
verval en verpaupering nog verder toeneemt. Uit een studie van
Manuel Aalbers 'Redlining in Nederland' bleek dat deze praktijk
voor komt in Rotterdam en Amsterdam. Wij hebben uit gesprekken
met makelaars sterk de indruk gekregen dat het euvel ook in Den
Haag voorkomt. Dit gaat aan de hand van postcodes. Een aantal
financiële instellingen verleent geen hypotheken aan mensen
met een 'verkeerde' postcode. In Den Haag betreft dit de postcodes
2525 en 2572, zijnde de Schilderswijk en Transvaal, wijken met
een laag gemiddeld inkomen en relatief veel allochtonen. Mensen
die hier wonen kunnen bij deze financiële instellingen niet
terecht voor hun hypotheek en moeten noodgedwongen uitwijken
naar een andere hypotheekverstrekker. Dit beperkt hun keuzevrijheid
waardoor ze meestal meer moeten betalen. Het betreft hier zowel
hypotheken op huizen als op bedrijfspanden. Hypotheekverstrekkers
die wél hypotheken verstrekken in deze buurten leggen
hypotheekaanvragen onder de microscoop. Ze vragen soms zelfs
een verklaring van goed gedrag van de werkgever waarbij ook nog
wordt gecontroleerd of het bedrijf waar de hypotheeknemer werkt
zijn belastingen en sociale premies betaald.
Daar komt nog bij dat financiële instellingen zeer terughoudend
zijn met het verstrekken van hypotheken aan mensen die werken
via uitzendbureaus. Loon ontvangen met werk via uitzendbureaus
wordt niet gezien als vast inkomen. Allochtonen werken relatief
vaak via uitzendbureaus. Soms al jarenlang zodat er langzamerhand
wel degelijk sprake is van een vast inkomen. Helaas leidt deze
algemene regel ertoe dat mensen die hard werken via een uitzendbureau
uitgesloten zijn van een hypotheek.. Zo is in Den Haagde situatie
ontstaan dat de gemeente en het rijk vele miljoenen euro's uittrekken
voor het opknappen van wijken als de Schilderswijk en Transvaal
en het stimuleren van economische bedrijvigheid, terwijl de bewoners
van deze wijken belemmerd worden als zij hun geld willen investeren
in een eigen huis of eigen bedrijf. Niet alleen de mensen die
een huis willen kopen zijn de dupe van 'redlining' maar ook hele
wijken. De huizen prijzen dalen, de verpaupering neemt toe en
uiteindelijk kopen huisjesmelkers de huizen in deze wijken op
om ze tegen woekerprijzen te verhuren aan illegalen. Deze illegalen
wonen soms met twintig personen onder mensonterende omstandigheden
in een huis met alle brandgevaarlijke en overlastgevende situaties
van dien. Zo komt een wijk in een neerwaartse spiraal waaruit
nauwelijks meer te ontsnappen valt. Wat ons betreft komt aan
deze neerwaartse spiraal een eind. Natuurlijk, geld is schuw.
Financiële instellingen willen een zo'n groot mogelijke
zekerheid dat klanten de hypotheek zullen aflossen. Het is ook
logisch dat risicovollere hypotheekleningen belast worden niet
een hoger rentepercentage. Maar het moet gaan om een individuele
beoordeling van de lener en het onroerend goed. Financiële
instellingen kunnen het niet maken om hele wijken uit te sluiten.
Wellicht kunnen financiële instellingen een genuanceerder
beleid voeren door zich meer te verdiepen in de wijk en de daarin
wonende individuen. Voor financiële instellingen heeft dit
als voordeel dat ze nieuwe doelgroepen kunnen aanboren en daarmee
meer omzet kunnen genereren. Als VVD-fractie vinden we daarom
dat op korte termijn de wethouders economische zaken, ruimtelijke
ordening en integratie om de tafel moeten gaan zitten met de
financiële instellingen om te zien hoe een eind gemaakt
kan worden aan redlining in Den Haag. Wellicht kan de Nationale
Hypotheek garantie hierbij helpen. De Nationale Hypotheekgarantie
neemt een deel van het risico dat een financiële instelling
loopt bij hypotheek verstrekking weg door borg te staan. Wanneer
een koper een hypotheek afsluit om een woning te kopen kan hij
een Nationale Hypotheekgarantie aanvragen. Bij een lening staat
dan het Waarborgfonds Eigen Woningen borg voor de terugbetaling
aan de hypotheekverstrekker. Daarnaast zou er meer ruchtbaarheid
gegeven kunnen worden aan de tot nu toe nauwelijks bekende koopsubsidie
die in het leven is geroepen door het rijk om het eigen woningbezit
te stimuleren. Den Haag verdient het niet dat bepaalde financiële
instellingen hele wijken uitsluiten.
Anne
Mulder en Merdan Yagmur zijn lid van de Haagse gemeenteraad (VVD)
|